Մեծ պահքի երրորդ կիրակին կոչվում է Անառակի, և օրվա խորհրդի հիմքում Անառակ որդու առակն է:

 

 

Հայրն ուներ երկու որդի: Մի օր նրանցից կրտսերն իր հորն ասաց. «Հա՛յր, քո ունեցվածքից ինձ հասանելիք բաժինը հիմա՛ տուր ինձ»: Եվ հայրը երկու որդիների մեջ բաժանեց իր ունեցվածքը: Կրտսեր որդին վերցրեց ամբողջ հարստությունը, գնաց հեռու երկիր և այնտեղ անառակ կյանք վարելով` մսխեց ամբողջ ունեցվածքը: Հասնելով ծայրահեղ աղքատության̀ անդրադարձավ իր վիճակին և մտածեց. «Քանի աշխատավորներ կան իմ հոր տանը, ովքեր իրենց պետք եղած կերակուրից ավելին ունեն, մինչ ես այստեղ սովամահ եմ լինում: Վեր կենամ, գնամ հորս մոտ և ասեմ նրան. «Հա՛յր, մեղանչեցի Աստծո և քո առաջ, այլևս արժանի չեմ քո որդին կոչվելու: Ինձ համարիր քո ծառաներից մեկը»: Եվ վեր կացավ ու եկավ իր հոր մոտ: Հայրը տեսավ նրան և վազելով ընդառաջ գնաց, գթաց, գրկեց և համբուրեց: Հայրն իր ծառաներին հրամայեց մորթել պարարտ հորթը և խնջույք պատրաստեց:

 

 

Ավագ որդին երբ վերադարձավ, երգի ու պարի ձայն լսեց: Կանչեց ծառային և հարցրեց, թե ի՛նչ կա: Ծառան ասաց նրան. «Քո եղբայրն է եկել, և հայրդ մորթեց պարարտ հորթը»: Ավագ եղբայրը զայրացավ և չուզեց ներս մտնել: Իմանալով այդ մասին` հայրը դուրս եկավ և աղաչեց նրան, որ ներս մտնի, իսկ նա պատասխանեց. «Տարիներ ի վեր ծառայում եմ քեզ, քո ոչ մի հրահանգ երբեք չեմ անտեսել, և սակայն դու նույնիսկ մի ուլ չտվեցիր ինձ, որ ուրախանայի բարեկամներիս հետ, մինչդեռ երբ եկավ քո այդ որդին, որ ունեցվածքդ մսխեց անառակությամբ, դու պարարտ հորթը մորթեցիր նրա համար»: Հայրը նրան ասաց. «Տղա´ս, դու միշտ ինձ հետ ես, իմ ամբողջ ունեցվածքը քոնն է, հիմա պիտի ուրախանանք և ցնծանք, որովհետև քո այս եղբայրը մեռած էր, կենդանացավ, կորած էր, գտնվեց» (Ղուկաս 15:11-32):

Այս առակը բացահայտում է մարդկային տարբեր բացասական որակներ՝ եսասիրություն, ինքնահավանություն, երախտամոռություն, անարագանք, մեծամտություն: Իսկ անառակ որդու վերադարձը կյանքի դաս է յուրաքանչյուրիս համար. անառակ որդուն կյանքը սովորեցրեց այն, ինչ նա չցանկացավ սովորել հայրական տանը՝ իր սիրող հորից:

 

 

Սա յուրաքանչյուրիս համար հարազատ օրինակ է: Չէ՞ որ մենք էլ մերժում ենք ակնհայտ ճշմարտությունները, որոնք մեզ համար դառնում են սովորական, երբ չենք գնահատում ու արժևորում ոչ միայն մեր մարդ լինելն, այլ Աստծո շնորհները և սերը: Իսկ ավագ որդին այս առակի շուրջ մեր մտորումների մեջ հաճախ մնում է ստվերում: Նրա հարցը հորը, թե ինչու այս անառակին ընդունեցիր այդպես ցնծությամբ ու ուրախությամբ այն դեպքում, երբ ես  միշտ քո կողքին եմ եղել,և դա քեզ չէր ուրախացնում, կարծես մնաց անպատասխան:

Այս առակը ավելի շատ ոչ թե մեր և Աստծո հարաբերության մասին է, այլ Երկնքի արքայության: Այն պատմում է, թե ինչպես են ապրում Երկնքի արքայության մեջ, ինչպես են այն կորցնում, ինչպես են վերագտնում: Ուստի՝ առակը ոչ թե երկու̀ չար ու բարի որդիների մասին է, այլ համարձակության և կասկածի, ընտրության և դրա հետևանքների մասին է։ Այն մասին է, թե ինչ է լինում, երբ սխալ ընտրություն ենք կատարում, և թե ինչպես կարող ենք այն շտկել:

 

 

Ավագ որդու ցանկությունը՝ հայրական տնից դուրս, առանց հոր, իր ընկերների հետ խնջույք կազմակերպելու, բացի ողբերգության ծավալից ուրիշ ոչնչով չի տարբերվում անառակ որդու պահանջից̀ հոր ունեցվածքը կիսելու և հայրական տանից հեռանալու: Միայն թե ավագ որդին պատրաստ էր «հեռանալ»՝ առանց հեռանալու, այն դեպքում, երբ կրտսեր որդին ավելի համարձակ եղավ՝ որոշեց ու հեռացավ: Ի տարբերություն ավագ որդու՝ նա իր մաշկի վրա զգաց հեռանալու ողբերգությունը, հայրական տունը լքելու ցավը: Որքան հաստատակամորեն հեռացավ, այնքան հաստատակամորեն  էլ վերադարձավ ̀ անկեղծ զղջումով: Նա ցանկանում էր հայրական տանը լինել, ու արդեն  կարևոր չէր, թե ինչպես կընդունվեր այդ տանը՝ որպես որդի՞, թե՞ ծառա:

 

 

Ավագ որդու համար միևնույն չէր: Նա իրեն համեմատում է կրտսեր որդու հետ և հարցնում, թե հայրը ում է ավելի շատ սիրում: Նա չհասկացավ, որ այդ խնջույքով հայրն իր սերն է արտահայտում ոչ թե կրտսեր եղբոր հանդեպ, այլ ցանկացած ապաշխարողի, որով Երկնքի արքայությունն ամբողջական է դառնում այնպես, ինչպես հայրական տունը ամբողջական դարձավ՝ անառակ որդու վերադարձով: Ավագ որդին էլ կարող էր հեռանալ, բայց մնաց ոչ թե հայրական տունը սիրելով, այլ իր ավագությունը և ժառանգությունը կարևորելով:

Հայրը ավագ որդուն հարցնում է̀  մի՞թե դու ուրախ չես հայրական տան լիությամբ, մի՞թե քեզ այս տանը պահում է միայն այն, որ դու ժառանգն ես: Ավագ որդուն ուղված այս հարցով էլ վերջանում է առակը: Իր կարգավիճակով հպարտացող ավագ որդուն ուղղված հարցն էլ մնում է անպատասխան, ինչպես և անպատասխան մնաց ավագ որդու հարցը՝ հորն ուղղված: Այդ երկու հարցերին պատասխանելու դեպքում կբացահայտենք օրվա խորհուրդը: Ինչո՞ւ է լինում այնպես, որ մենք գալիս ենք եկեղեցի, կարծես պարտաճանաչ կատարում ենք հավատացյալի մեր պարտականությունները, բայց Աստծո սերը չենք զգում: Կամ ի՞նչն է ստիպում մեզ մնալու այս տանը՝ Աստծո տաճարում:

 

 

Այս հարցերն այսօր ուղված են ամենքիս, որոնց պատասխանները պետք են մեզ, ոչ թե Աստծուն: Այս հարցերի պատասխանների անկեղծ փնտրտուքը ապաշխարության ճանապարհն է:

 

 

Առակը նաև ապաշխարության մասին է: Բայց ավելի շատ ոչ թե շեշտադրվում է զղջացող մարդու հոգեվիճակը, ցավը, այլ  Հոր սերը և ուրախությունը, երբ մարդը ապաշխարությամբ վերագտնում է դեպի հայրական տուն տանող ճանապարհը: Այս առակում ներկայացվում է ապաշխարությունն Աստծո տեսանկյունից:  Երբ մարդն իր տեսնակյունից է նայում ապաշխարությանը, Աստծուն փնտրելու իր փորձառությանը և ջանքերին, ապա ավելի շատ մտածում է իր մասին, իր ապրումների մասին, և Աստված նրան ներկայանում է որպես նպատակ, որին պետք է հասել: Պարզվում է, որ Աստծո համար մեր վերադարձն ավելի կարևոր է, քան գիտակցում ենք: Աստված ուրախանում է, ինչպես հովիվն է ուրախանում, երբ գտնում է կորած ոչխարին, կամ ̀ կինը, ով գտնում է կորած դրամը, կամ՝ հայրը, ով գտնում է կորած զավակին: Աստծո համար միևնույն չէ, թե ով կփրկվի, կամ ով ̀ ոչ: Նա չի ասում՝ ես արեցի ամեն բան, մնացածը ինքներդ որոշեք:

 

 

Այս առակը մի կողմից ցույց է տալիս որդու հուսահատությունը, իսկ մյուս կողմից Հոր ուրախությունը, ինչն ապաշխարության երկու կարևոր պայմաններն են: Աստված ասում է, որ ապաշխարությունը գործարք չէ, ծրագիր չէ, որը արեցինք ու ավարտեցինք: Այն մեր Երկնավոր Հոր ուրախությունն է՝ հավիտենական ուրախությունը: Այդ ուրախությունն է, որ պիտի մեզ այսօր ստիպի փնտրելու մեր սիրող ու հոգատար Հորը, թեկուզ անարժանաբար, բայց ծնկի իջնելու Նրա առաջ և ասելու. «Հայր, մեղանչեցի Քո առաջ, ներիր ինձ՝ բազմամեղիս». ամեն:

Եսայի քհն. Արթենյան